شاعیری گەورەی کوردی "کوردی" دەڵێ:

ئەی موسڵمانینە ! نابێ پێم بڵین چیم کردووە؟
دلبەرم بۆچی وەها دەستی لە خوێنم خستووە؟
پەنجەکەی خوێناویە ئێستا دەکا حاشا گوڵم
سوێند دەخوا بە خودا دەڵێ بیللا ئەمن نەمکوژتووە
چونکە ئەمڕۆ من شەهیدی کەربەلایی عەشقی تۆم
هەروەکوو کەو پەنجەکانت وا بە خوێنم رشتووە
چاوی مەستی فیتننە جۆکەت وەک سواری تورکمان
خەرمەنی عەقڵ و دڵ و هۆشی بە غارەت بردووە
پەرچەمت هەر وەک پەری تاوس کە دەدرەوشێتەوە
هێندە نەرم و سافە وا قورئان دەخۆی تووکی قووە
کێ خەلاسی دێ لە قوللەی قافی عیشقت چاوەکەم؟
زەحمەتە بیللا کە چونکە پڕ لە سیحر و جادووە
ئەو سیا واڵا لە دەورەی گەنجەکەی روخسارتە
پڕ عەجەب ماوم کەوا خۆمارە یاخۆ گیسووە؟
یا خوا دوور بێ لە چاوی بەد، تەماشاکان گوڵم
هێندە باریکە قەدی، قورئان دەخۆی تاری مووە
 

بیستووتە بەفر
ئاگر بەرداتە شەوێکی خامۆش ،
کراسی لە گوڵ بۆ شەو بدوورێ ،
بۆن و بەرامەی خوێن بێنێتە جۆش ؟ !
بەسەرهاتێکی ئاوام لە یادە :
شەوێکی ساردی چلەی زستان بوو ،
لە کەنارێکدا ،
کە ڕایەخ زەوی و بنمیچ ئاسمان بوو –
بە داگیرسانی
دەماری جووتێک جەستەی تێک ئاڵاو
بەفری نیوەشەو
ببوو بە مێرگ و مەفتەنی هەتاو !
................................
عەبدوڵڵا پەشێو
 

له‌ روخساری شیعر گه‌ڕێن،خه‌مخواری کورد

منداڵ و شێت ڕاستگۆن...منیش...
... منداڵێکی سه‌ر سپیم و
سه‌رشێتێکی لاساری کورد
زارم شیعری پێدا نایێ...له‌ هه‌ژمه‌تی
ورگ و قه‌ڵه‌م چاو شۆڕانی ده‌رباری کورد
وه‌ک کاولی چه‌قه‌نه‌یان هه‌دا نادا
بۆ گه‌مبۆڵ و جه‌للادانی قۆچداری کورد
* * *
خه‌ونێکم دی :
له‌و خه‌وه‌دا ئاهرومه‌ز ده‌گه‌ڕا بۆ‌
نیشتیمانی که‌ڤناری کورد
هه‌وری ئاسمان لاڵوپاڵ بوو
له‌به‌ر زرمه‌ی گه‌ڕی شایی و
هاتوهه‌وی شاسواری کورد
به‌یانییان ئاوێزانی گزنگ ده‌بووم
تێمده‌چریکاند بۆ خاک،ئاڵا،ئاکاری کورد
ئێوارانیش ڕێی ژوانم گوڵڕێژ ده‌کرد
بۆ کوڕگه‌ل و کیژوکاڵی دڵداری کورد
گوتم : ئۆخه‌ی! خۆ لۆتییه‌که‌ی به‌غدای ڕاونا
خڕکه‌به‌ردو خوتره‌داری هه‌ژاری کورد
ئۆخه‌ی ڕێگه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌م،ئۆخه‌ی بێرکۆت
ئۆخه‌ی بێشه‌و چه‌م و کێڵگه‌و به‌یاری کورد
ئۆخه‌ی ئاسمان
ئۆخه‌ی زه‌وی،ئه‌ستێره‌و مانگ
ئۆخه‌ی هاوین،پایز،زستان،به‌هاری کورد
ئۆخه‌ی ماچی ئازیزانی ڕوو هه‌تاوگاز
ئه‌شکی عومرێک چاوه‌نواڕی دیداری کورد
ئۆخه‌ی ئاوی زنه‌و کانی،دۆی کونده‌ڵان
ئۆخه‌ی خه‌وی بن سابات و ده‌واری کورد
ئۆخه‌ی مه‌رگی ناو ئازیزان
چوونه‌ ژوانی تاهه‌تایه‌ی
خاک و خۆڵی بۆنداری کورد.
له‌و خه‌وه‌دا هاوارم کرد : "خه‌ونه‌،مه‌ڕۆ"
له‌ خه‌ویشدا خوا نه‌هاته‌ هاواری کورد !
کاتێ هه‌ستام،چ ببینم ؟! ته‌راتێنه‌ !
ته‌راتێنی گۆڕهه‌ڵکه‌نه‌ و که‌متیاری کورد !
* * *
نه‌ کرمم بچمه‌ ژێر زه‌وی
نه‌ باڵدارم بچمه‌ ئاسمان
ئه‌دی چبکه‌م،کردگاری کورد ؟
ده‌کشێمه‌وه‌ - ته‌وری تکریت چاوه‌ڕێمه‌
ده‌ڕۆمه‌ پێش – ڕه‌ببانی و حیکمه‌تیاری کورد #
ئه‌وان ،هه‌ردووک
ده‌می تیژی یه‌ک مه‌قه‌ستن
بۆ بڕینی به‌ندی دڵی داخداری کورد :
چاو له‌ به‌غدا
قوون له‌ تاران
گوێچکه‌ له‌ شام
له‌ ئه‌نقه‌ره‌ش قه‌مته‌ر کران که‌وماری کورد
* * *
له‌ زمان و سه‌ر بێزارم
دیسان چاوم له‌ ئێوه‌یه
زارۆیانی نه‌داری کورد
سه‌رێکی دی به‌ ئه‌ستۆوه‌ بنوسێنن
زمانێکی دی بخه‌نه‌ ناو زاری کورد
له‌ دایک بن ! هه‌تا ئێوه‌ نێنه‌ دونیا
خوێنی تازه‌ی تێ ناگه‌ڕێ ده‌ماری کورد
پارێز بکه‌ن
له‌ سفلسی بیری ده‌ڵبی بنبژاومان
له‌ ئایدزی ڕه‌فتاری کورد
گومان بکه‌ن له‌مان،له‌وان،له‌ دار،له‌ به‌رد
گه‌رنا له‌ کێ وه‌پاشکه‌وتوون سه‌رداری کورد ؟
له‌ دامێنی کێن سه‌رخێڵی هوتۆ و توچچی
داشه‌هاره‌ی هه‌رچوار ده‌ور و که‌ناری کورد ؟
ئه‌و بۆکسانه‌ و پۆڵ پۆتانه‌ له‌ کوێوه‌دێن #
بۆ گێڕانی ئاشه‌خوێن و کوشتاری کورد ؟
له‌ دایک بن ! کوڕانی سه‌ده‌ی ئاینده‌
هه‌ڵۆیانی گه‌رده‌نبه‌رزی کۆساری کورد
له‌ دایک بن ! هه‌ڵگرانی چرای زه‌رده‌شت
په‌ریزاده‌و شۆڕه‌سواری دێ و شاری کورد
له‌ دایک بن ! ژه‌نگی مێژوو داپۆشۆرن
با گوێی دنیا بئه‌نگێوێ بڕیاری کورد

په‌شێو

ستاك فیلم به‌شداری له‌ فێستیڤاڵی جه‌یپووری هیندستان ده‌كات

 12/Jan/14

(PNA) ـ كۆمپانیای بڵاوكه‌ره‌وه‌ی فیلمی "ستاك فیلم"ی شاری سنه‌، به‌ چوار كورته‌ فیلم به‌شداری له‌ چواره‌مین خولی فیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی جه‌یپوور له‌ هیندستان ده‌كات.

"ستاك فیلم" به‌ سه‌رپه‌ره‌ستی خاتوو (ڤیدا ساڵحی) و به‌ به‌رپرسیاریی سینه‌ماكاری كورد (سه‌تار چه‌مه‌نی گوڵ)، به‌ چوار كورته‌ فیلم له‌ ده‌رهێنانی سینه‌ماكارانی كورد و ئێرانی به‌شداری له‌ چواره‌مین خولی فیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی جه‌یپوور ده‌كات.

به‌رپرسانی چواره‌مین خولی فیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی جه‌یپوور، به‌ فه‌رمی بانگهێشتی(سه‌تار چه‌مه‌نی گوڵ) و (ڤیدا ساڵحی) كردووه‌، تاكوو له‌ رۆژانی به‌ڕێوه‌چوونی ئه‌م فیستیڤاڵه‌دائاماده‌بن.

ئه‌م فیلمانه‌ی كه‌ له‌ لایه‌ن كۆمپانیای بڵاوكه‌ره‌وه‌ی فیلمی"ستاك فیلم" بۆ چواره‌مین خولی فیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی جه‌یپوور ره‌وانه‌ كراون و له‌ به‌شه‌ جۆراوجۆره‌كانی ئه‌م فیستیڤاڵه‌دا نمایش ده‌كرێن، بریتین له‌: كورته‌ فیلمی "ده‌نگه‌ نه‌بینراوه‌كان" له‌ ده‌رهێنانی (فه‌رزین كه‌ریم) له‌ هه‌رێمی كوردستان، كورته‌ فیلمی "گوڵه‌كانیمریه‌م" له‌ ده‌رهێنانی (روحوڵڵا ئه‌كبه‌ری) له‌ شاری ئیلام، كورته‌ فیلمی "چاڵی ئاو"  له‌ ده‌رهێنانی (شه‌هرام به‌ده‌خشانی مێهر) له‌ شاری تاران، كورته‌ فیلمی "خرت وه‌كوو گوێز" له‌ ده‌رهێنانی (مریه‌م وه‌یس مورادی) له‌ شاری تاران.

"ستاك فیلم"ی سنه‌ یه‌كێكه‌ له‌ كۆمپانیا به‌رچاوه‌كانی بڵاوكردنه‌وه‌ی فیلم له‌ ئاستی ئێران و جیهاندا كه‌ فیلمه‌كانی سینه‌ماكارانی كورد و بیانی له‌ فیستیڤاڵه‌كانی سه‌رتاسه‌ری جیهانبه‌ شێوه‌یه‌كی پرۆفیشناڵ بڵاوده‌كاته‌وه‌ و نوێنه‌ری ته‌واوی فیستیڤاڵه‌ فیلمه‌ كوردییه‌كانه‌ له‌ ئێران.

ئه‌م فیستیڤاڵه‌ به‌ به‌شداری كۆمه‌ڵێك فیلم له‌ ده‌رهێنانی سینه‌ماكارانی سه‌رتاسه‌ری جیهان له‌ چه‌ندین به‌شی جۆراوجۆر له‌ رۆژانی 27 تا 31ی كانوونی دووه‌م/ یه‌یانه‌ری 2012 له‌ شاری جه‌یپوور له‌ هێندستان به‌ڕێوه‌ ده‌چێت.

پیامنێر

منبع

 http://www.bokan.de

‏ ENGLISH INFO ABOUT BOKAN

Buokan Kurdish: Bukan or Bokan also  بۆکان

is a town south of Lake Urmia about 1,300 meters above sea level. It lies in the West Mukeryan Province (Eastern Kurdistan) north west of Iran. According to the 2006 census, the population of the town was 49,340 and the county of Bukan had a population of 104,308.

The town is situated on the eastern bank of the Tatahūčāy known locally as Čōmī Bōkān, on the road between Saqqez and Miāndoāb at about 56 km southeast of Mahabad.

Bukan is inhabited by Kurds, who speak the Sorani, or central, dialect of Kurdish. The rural population is engaged in farming (wheat, barley andother cereals, sugar beets, tobacco, and some summer crops), gardening, and animal hus­bandry, Formerly the village housed a Jewish commu­nity of about 70 families (Razmārā, loc. cit.).

the size of the City and Number of Population significantly grown.

Residents of Bukan were actively involved in the short-lived Kurdish Republic of 1946, which had its capitalat Mahābād (Eagleton). The town acquired a printing press, and books and magazines were published in Kurdish there. Six years later the region was the center of a peasant revolt that spread to all the Kurdish provinces of Iran (Mokhammedov). Peasant forces were able to force the āḡās out of the villages and besieged them in Bukan. The army interfered, and the revolt was ruthlessly put down (Hēmin, pp. 38-39; Kurdistān [publication of the Kurdish Democratic Party in Kurdish] 23, February, 1973, pp. 1, 3). The people of Bukan participated in the Iranian Revolution of 1978-79 and in the subsequent movement for Kurdish autonomy.

the people of Bukan,always been active in politics,many member and high profile leaders of komala and PDKIwere from Bukan. recently PJAK has the major support and followers in thecity of Bukan.

one of the best folk kurdish singer from Bukan is Hasan Zirak (1921–1972) read more about Zirak on this website

http://en.wikipedia.org/wiki/Hesen_Z%C3%AErek

In 2007, a group of French Scientists discovered that the water sources in the surrounding areas of Bukan are amongst the world's cleanest.

if you have a comment or useful links,news,pictures etc about BUKAN please post it here and share it with us.

a useful link about Bukan in Kurdish sorani is:

http://www.bokan.de/

BUKAN WEATHER FORCAST.just copy and past the link,,,,,,

http://www.tititudorancea.com/z/weather_forecast_bukan.htm

Kurdi Sorani

شاری بۆکان شارێکی ڕۆژھەڵاتیکوردستانەکە . ئەم شارە لە ١٣ دەقیقەو ٤٦ دەرەجەی درێژایی رۆژھەڵاتی و ٣٢دەقیقە و ٣٦ دەرەجەی پانایی باکورییە. بە پێی دوایین دابەشکردنەکانی ئێران بەرینایی بۆکان ٢٥٤١.٣٠٦ کیلومەتری چوارگۆشەیە و لە باشوری رۆژھەڵاتی پارێزگای ئازەربایجانی رۆژئاوا ئێران ھەڵکەوتووە. ١٣٤٠ مەتر لە ئاستی دەریا بەرزە. شاری بۆکان لە باکورەوە لە گەڵ میاندواو، لە رۆژھەڵاتەوە لەگەڵ سایین قەڵا، لە باشورەوە لەگەڵ سەقز و لە باشووری رۆژئاواوە لەگەڵ سەردەشت،لە رۆژئاواوە لەگەڵ مەھاباد ھاوسنوورە.

یەکەم سەرژمێری کە لە ساڵی ١٢٦٩ی کۆچی مانگی ئەنجام دراوە‌ رێژەی دانیشتوانی شاری بۆکان ١٠٠ کەس بووەو‌ لە سەردەمای ناسرەدین شای قاجار و کاتێ سەردار عەزیز خانی موکری خاوەنی بۆکان بوو‌ ١٠٠ بنەماڵە لە بۆکان نیشتەجێ بوون. دوایین سەرژمێریش کە ساڵی ٢٠٠٦ لە لایەن دایرەی ئاماری زێرانەوە بڵاو بۆتەوە رێژەی دانیشتوانی بۆکان گەیشتۆتە ١٥٩٠٠٠ کەس و دوای کرماشان، ورمێ و سنە بە پێی ژمارەی دانیشتوانی شار، لە قەرەباڵغترین شارەکانی رۆژھەڵاتی کوردستانە؛ ئەمەش بە ھۆی ھەڵکەوتنی بۆکان لە سەر شاڕێی سەرەکی باکور و باشووری رۆژئاوای ئێران گرینگییەکی ئەوتۆیبەم شارە بەخشیوە و بۆتە‌ھۆی کۆچی زۆر لە گوندەکان و شارەکانیدەوروبەرەوە بۆ ئەم شارە.

ئەم شارە بە پێی دوایین ئاماری ساڵی ٢٠٠٥ بڵاو بۆتەوە لەدوو قەزا پێکھاتووە کە بریتین لە قەزای سیمینە کە ١٠٩٣ کیلومەتری چوارگۆشەیە و لە سێ ناحیەی ئاختاچی رۆژھەڵاتی و ئاختاچی باکوری و بێھی دێبوکری پێکھاتووە. قەزای ناوەندیی بۆکان‌لە چوار ناحییە پێکھاتووە و بریتین لە ئاختاچی و ئێلی تەیمور و گەورک و فەیزووڵابەگی. خەڵکی بۆکان بە زمانی کوردی و زاراوەی موکری یان موکریانی‌ دەپەیڤن. بەم زاراوەیە ئەدەبیاتێکی فراوان نوسراوە . دانیشتووانی بۆکان لە سەداسەد ھەموو کوردن و ئایینی زۆربەیان ئیسلام و ئایین زای سوننەی شافعی یە کە لە با‌ب و باپیرانیانەوە وەک میرات پێیان گەیشتووە. شاری بوکان ئیستا دوای شاری کرمانشاە و سنە لە روژھە لاتی کوردستان سیھەم شاریگەورە و پر حەشیمەی کوردنشینە لە ئیران .

Persian

روایات زیادی در مورد ریشه نام این شهر وجود دارد از مشهورترین آنها این است که در قدیم مردم این شهر در هنگام مراسم عروسی به چشمه آب بزرگ و مشهور اینشهر که کردها آن را «حه‌وزه گه‌وره» (Hewze Gewre) به معنی«آبگیر بزرگ» می‌نامند، (و این چشمه‌ به‌ صورت چشمه‌ای جوشان است که آب آن از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود؛) می‌آمدندو از آنجا که به کردی واژه «بوک»، به معنی عروس است این منطقه را که بعدها به شهر تبدیل شد «بوکان» (جمع بوک = عروس‌ها) نامیدند. اما این نظریه تنها در صورتی درست است که ما این اسم را با لهجه فارسی تلفظکنیم یعنی «بوکان Bookan»،این در حالی است که ساکنین این شهر و اکثرمردم کردزبان آن را بصورت «بوکان Bokan» ادا می‌نمایند. در نظریه‌ای دیگر ، گفته میشود که به هنگام حمله سپاه مغول به این مناطق ، یکی از فرماندهان سپاه چنگیز ، نام خود (بوکان) را بر روی این روستای کوچک (در آن زمان) نهاد . گفته میشود کوهی در مغولستان به نام بوکان وجود دارد که از همین فرمانده چشمه میگیرد . امروز حوض گوره (حه‌وزه گه‌وره)، در مرکز شهر واقع است و با آب گوارا و بی پایان خود آب نیمی از شهر را تأمین می‌کند. و نزد اهالی شهر از نوعی دلبستگی و جایگاه خاصی برخورداراست.

آثار باستانی بوکان

1. تپه تابانی در روستای احمد آباد محال فیض الله بیگی مربوط به دوره پارتی و ساسانی

2. تپه آسیاب کهنه روستای احمد آباد محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول پیش از میلاد

3. تپه کلک آبی در روستای باغچه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اولپیش از میلاد

4. تپه سیخان کوچک در روستای ساریقامیش محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول پیش از میلاد

5. تپه سیخان بزرگ در روستای باغچه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

6. تپه موچه در روستای تکان‌تپه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

7. تپه کلتپه در روستای کلتپه بوکان مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

8. قلعه تپی در روستای تپی مربوط به دوره نیریزد و هزاره و پانصد سال پیش از میلاد

9. تپه قره کند در روستای قره‌کند محال آختاچی مربوط به هزاره اول پیش ازمیلاد

10. تپه روژبیانی در روستای عزیزکند مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

11. تپه داربسر در روستای داربسر در محالآختاچی مربوط به دوره اشکانیان

12. زمینهای جره واقع در روستای شیخلر محال آختاچی مربوط به دوره اشکانیان و ساسانی

13. گردی خلیسکه واقع در روستای سراب محال مربوط به دوران اقوام پارینه‌سنگی

14. تپه گرده‌خزینه در روستای سراب مربوط به دوران کالکوتیک

15. تپه گرده‌شین در روستای سراب مربوط به اقوام دوران کالکوتیک

16. تپه آشی در روستای قره‌موسالو مربوط به اقوام برنز پیش از اسلام

17. گوک‌تپه در روستای گوکتپه مربوطبه نیمه دوم هزاره اول قبل از میلاد

18. تپه گرده‌شین در روستای رحیم خان محال مربوط به دوره برنز قبل از میلاد

19. تپه محمود در روستای ارمنی بلاغی مربوط به اقوام اواخر دوره نوسنگی

20. گرد عثمان قلعه در قلعه در روستای ساریقامیش مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد

21. تپه کانی‌کوزه له در روستای کانی کوزه‌له مربوط به دوره کالکوتیک پیش از میلاد

22. قلعه ناچیت در روستای ناچیت بوکان مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

23. تپه مقصود در روستای ملالر بوکان مربوط به دوره کالکوتیک

24. تپه عبدالله تپی سی در روستای عبدالله تپی سی مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

25. تپه گرده‌مالان در روستای کهنه‌ملالر مربوط به هزاره یکم پیشاز میلاد

26. تپه گرد عربلو در روستای علی‌کند مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد

27. تپه سردارآباد در روستای سردارآباد مربوط به اقوام پارتی و ساسانی پیش از میلاد

28. قلعه سردار بوکان در بوکان

29. قلعه قالای چی (قلعه چین)در روستاقلایچی بوکان ۸۰۰ ق م و مربوط به حکومت ماناها

1. غار روستای قه لاي چی نزدیک بوکان

2. غار کول‌آباد میان بوکان و میاندوآب

3. غار مکری قران در روستای خراسانه

4. غار کونه‌کوتر در روستای ینگیجه بوکان

5. غار کونه‌کوتر در روستای سهولان

6. ایوان سنگی روستای آغجیوان

7. قلعه سنگی روستای سماقان فرهادتراش دارای نه اتاق سنگی

8. جلگه سردرآباد

9. حوض گوره چشمه‌ بزرگ آب و استخر دیدنی بوکان

10. مسجد جامع حمامیان

11. اطاقهای سنگی روستای بی‌بی‌کند

12. پارک ساحلی بوکان

13. پارک کوی محمدیه (معروف به پارک حسن زیرک)

نامداران بوکان

# حسن زیرک خوانندهٔ نامی کرد

# دکتر جعفر شفیعی، فعال سیاسی

# دکتر حسین فرهمند باستان‌شناسمعروف کرد و استاد دانشگاههای تهران و منچستر و آکسفورد

# سردار عزیز خان مکری وزیر جنگ ناصر الدین شاه قاجار

# حاج محمد امین آقا ایلخانی زاده(آقای بوکان)

# دکتر قسیم عثمانی استاد حسابداری دانشگاه بهشتی تهران و نمایندهٔ فعلی بوکان

# مقبل هنر پژوه کوهنورد معروف و یار اوراز

# محمد و یاسین قریشی کاریکاتوریستان و نویسندگان معروف بوکان

# قاله مه ره موسیقیدان محلی! و محبوب

# برادران مهتدی سیاستمدار

# صادق شرفکندی دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران

بوكان از دو كلمه (بوك) به معني عروسو (آن) كه علامت جمع است تشكيل گرديده و معني عروسان يا عروسها را مي‌دهد.گويا بوكان در مسير چند راه قرارداشته و اغلب روستائيان هنگام عروسي كه عروسشان را از يك ناحيه به ناحيه ديگر مي‌برده‌اند، از اين روستا عبور مي‌دادند و در پيرامون استخر آب آنبه رقص و پايكوبي مي‌پرداخته‌اند به بوكان معروف گرديده است . در مورد بوكان به نظر نويسندگان و نقل روايت‌كنندگان اختلاف‌نظر هست چون بوكان تاريخ مدوني نداشته است اما توجه قدمت تاريخي آن كه كشفيات هيئت باستان‌شناسي در سال 1350 نشان داده و با توجه به مطالعاتآنها در اين مورد كه اعلام شده منطقه بوكان از قديم پادگان اشكانيان و ساسانيان بوده و آثار باستاني زيادي بدست آمده است كه مؤيد نظريه آنها مي‌باشد .

شهرستان بوكان داراي 2 بخش به نامهاي مركزي و سيمينه است و 7 دهستان دارد.

بخش مركزي دهستان‌هاي آختاچي ، ايل تيمور ، ايل گورك و بهي فيض اله بيگي و بخش سيمينه دهستان‌هاي آختاچي شرقي ـ آختاچي محلي و بهي دهبكري را شامل مي‌شود.

ويژگيهاي جغرافياي طبيعي شهرستان بوكان

ـ موقعيت، حدود و وسعت شهرستان بوكان :

شهرستان بوكان با وسعت 306/2541كيلومترمربع، حدود 50/6درصد از سطح استان را به خود اختصاص

مي‌دهد. اين شهرستان در ارتفاعي حدود 1000 تا بيش از 2000 متر از سطح دريا بوده و شيب متوسط وزني آن 8 درصد محاسبه گرديده است. از سطح شهرستان 31/30درصد اراضي كوهستاني،73/29درصد تپه‌ها و 96/39درصد بقيه را اراضي دشتي، سيلابي و ... تشكيل مي‌دهند. از نظر مختصات جغرافيايي در 36 درجه و 32 دقيقهعرض شمالي و 46 درجه و 13 دقيقه طول شرقي واقع گرديده است.

ـ كوههاي شهرستان بوكان :

شهرستان بوكان تپه‌ماهوري بوده در غرب و جنوب‌غربي آن ارتفاعات جوانمرد باارتفاع 2098متر وكوه‌نيسان با ارتفاع2410متر و تپه ماهورهاي سه‌كانيان و كاني‌سنجد با ارتفاع1300متر و كوه داغداران با ارتفاع1300متر در غرب رودخانه سيمينه‌رود و ارتفاعات كاني‌سيب با ارتفاع2050متر در حد فاصل سردشت و شهرستان بوكان از ارتفاعات مهم منطقه هستند.

رقی پێروز
ده‌مگرێ، ئە مما له گرتوو خانه رق ئەستوور ترم
لێم دەدا، ئە مما له سه‌ر داوا رەواکەم سوور ترم
دەمکوژی، ئەمما بە گژ جەللادەکەم دا دێمەوە
کوردم و ناتوێمەوە،ناتوێمەوە،ناتوێمەوە

پەشیـــــــــــمانی


من هەڵە بووم..
لەرۆژانی جوانی و گەنجیم بە پەلە بووم.
هەر نەسرەوتم...
بەشوێن هەستێکی ون کەوتم...
تاکو لەسەر سینگی نەرمی خەیاڵی پووچ
کپ بووم .. کەوتم

ڕابرد گەنجی...
تاوێ نەم دی بەری رەنجی..
زۆر بەر دەرگەی نازدارێکم کوتایەوە
تاکو چڵی ژینی گەنجیم ڕووتایەوە
ئەوسا مۆمی هەستی تەزیو،
بۆ ژیانی پرسنگ بەزیو
داگیرسا...درەوشایەوە
بۆی دەرخستم ڕێی سەرەو ژوور
ڕێگەی کۆشکی ئامانجی دوور...
بەڵام پاش چی..!!!
پاش ئەوەی خەم گەرای دانا
لەدڵی شێت و مەستم دا،
هەرچی جوانی و رۆشنایی بوو،
سەد مخابن لە دەستم دا..


شاعیری گەورەی کورد
(پـــــــەشــــــــــــــێو)

کـــــــــــــــــاك

پێش ئەوەی بێمە بەردەمت
کام بیری جوان خورپەدار
کام دێر هەڵبەست زۆر بەکارە
شانەی دەکەم وەك پەرچەمت
لەماوەی چاو قوچانێکدا
هەزار و یەك خەونی شیرین
دەمکەن بە مەم ، دەتکن بەزین

لە خەیالما
پایز بەهاری لێ دەتکێ
درەختی ڕووت
گەڵای سەوزی پێوە دەلکێ
بەڵام، سەد ئاخ ، ئەی دەرونپاك
کاتێ بانگم دەکەی بە(کاك)
کاك وەك مار
بەرەو گوێچکەم گینگڵ دەدا
کە دێمە گۆ
خۆی لە زمانم لوول دەدا
هێدی...هێدی...
قوتم دەدا
کفنی زەردی نائومێدی

من لە دڵتام...
من لە دەروونتام...
لە گلێنەی چاوی روونتام...
شەرم مەکە...!!!
بە ناوی رووت
ناوم بێنە پڕ بەگەرووت
با لە یەکتر ئاشکرا بین
تا کەی لەناو ئاگرا بین..؟؟
نە تۆ خوشکی...نەمن کاکم...
خوشەویستی دەروون پاکم..!!!


شاعیری گەورەی کورد
(پــــەشــــــــــــــــێو)
٥-٦-١٩٦٩نوسراوە
 

باڵنده‌كانی ئه‌مه‌ریكا، گرانبه‌هاترین كتێبی جیهان

12/Jan/11

(PNA) – به‌رگێك له‌ گرانبه‌هاترین كتێبی جیهان، كه‌ شاكاری جۆن جێمز ئادۆبونه‌ و سه‌ده‌ی نۆزده‌یه‌م له‌ژێر ناوی باڵنده‌كانی ئه‌مه‌ریكا چاپكراوه‌، كۆتایی ئه‌م مانگه‌ مه‌زاد ده‌كرێت و چاوه‌ڕوان ده‌كرێت كه‌ به‌ 10 ملیۆن دۆلار بفرۆشرێت. به‌ گوێره‌ی هه‌واڵی ماڵپه‌ڕی"رادیۆی ده‌نگی ئه‌مه‌ریكا"، ئه‌م كتێبه‌ كه‌ 435 وێنه‌ی له‌ئه‌ندازه‌ی راسته‌قینه‌ی باڵنده‌ی جۆراوجۆر له‌خۆگرتووه‌، وێنه‌كانی به‌ ده‌ست ره‌نگكراون. له‌ ئێستادا ته‌نیا 120 به‌رگی ئه‌م كتێبه‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری جیهان ماوه‌ كه‌ به‌ ئه‌گه‌ری زۆر ده‌بێت 107 به‌رگیان له‌ رێكخراوه‌كان و كتێبخانه‌كان بن. به‌ گوێره‌ی رۆژنامه‌ی گاردییه‌ن،دوایین به‌رگی كامڵی ئه‌م كتێبه‌كه‌ ساڵی 2010 مه‌زادكراوه‌، به‌11 ملیۆن دۆلار فرۆشرا و ریكۆردی گرانبه‌هاترین كتێبه‌كانی جیهانی شكاند. ئه‌و به‌رگه‌ی كه‌ بڕیاره‌ كۆتایی ئه‌م مانگه‌ مه‌زاد بكرێت، ساڵی 1838 ماوه‌یه‌كی كه‌م دوای بڵاوبوونه‌وه‌ی، كه‌سێكی ئه‌مه‌ریكایی كڕیبووی. سه‌نته‌ری مه‌زادی كریستی كه‌ به‌رپرسی مه‌زادی ئه‌م كتێبه‌ به‌نرخه‌یه‌، له‌ بروشوری مه‌زادی كاڵاكانیدا به‌های ئه‌م كتێبه‌ی له‌ نێوان 7 تا 10 ملیۆن دۆلار دیاریكردووه‌. هه‌ر بۆیه‌ش ژماره‌یه‌ك له‌ شاره‌زایان پێیانوایه‌ كه‌ له‌وانه‌یه‌ ئه‌م كتێبه‌ به‌ زیاتر له‌ 11 ملیۆن دۆلاربفرۆشرێت و رێكۆردی ئه‌و به‌رگه‌ی كتێبه‌كه‌ بشكێنێت كه‌ ساڵی 2010 به‌ 10 ملیۆن دۆلار فرۆشرا. ئه‌م كتێبه‌ به‌نرخو پڕبه‌هایه‌ دووره‌ له‌وه‌یه‌كه‌ له‌ ژێر كارگه‌ریی قه‌یرانی ئابووریی به‌های دابه‌زێت. ئه‌م كتێبه‌ كه‌ له‌ ئه‌ندازه‌ی زۆر گه‌وره‌ به‌ پانی و درێژیی نزیك به‌مه‌ترێك و له‌ چوار به‌رگدا چاپكراوه‌، به‌رهه‌می كار و تێكۆشانی جۆن جێمز ئادۆبونه‌ له‌ ساڵانی 1827 تا 1838. جۆن جێمز بۆ دیتن و توێژینه‌وه‌ی باڵنده‌ ئه‌مه‌ریكاییه‌كان، له‌ زێدی خۆیفه‌ڕه‌نسا رۆیشت به‌ره‌و كیشوه‌ری ئه‌مه‌ریكا. به‌بڕوای ژماره‌یه‌ك له‌ شاره‌زایان ئه‌م كتێبه‌ له‌ سه‌رده‌می خۆیدا باشترین و كامڵترین سه‌رچاوه‌ بووه‌ له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك له‌ باڵنده‌كانی ئه‌مه‌ریكا. به‌ هۆی وێنه‌كان و ته‌واوكاریی ره‌نگكردنیان به‌ ده‌ست، ئه‌م كتێبه‌ شتێك زیاتره‌ له‌ كتێبێكی ئاسایی و له‌وانه‌شه‌ به‌های مادی و جوانیناسییه‌كه‌یه‌تیی كه‌ كردوویه‌تیی به‌ به‌رهه‌مێكی پڕبه‌های هونه‌ری تاوه‌كو كتێبێكی گیانه‌وه‌رناسیی. ئه‌ندازه‌ و كێشی ئه‌م كتێبه‌ ئه‌وه‌نده‌یه‌ كه‌ بۆ هه‌ڵگرتنی هه‌ر به‌رگێكی، یان هه‌ڵدانه‌وه‌ی هه‌ر لاپه‌ڕه‌یه‌كی به‌لای كه‌م پێویستیی به‌ دوو كه‌سه‌. پیامنیر

لــــــــه‌ دڵدا ئاته‌شى عيشقت بلێسه‌ى ميسلى ته‌ندوره‌
شـه‌تى ئه‌شكم نه‌بێ مانيــع، ده‌سوتێم ده‌بمه‌ كۆى نووره‌

به‌ نـارى عيشق و ئاوى دڵ, جه‌سه‌د وه‌ك حه‌زره‌تى موسا
ته‌ريقی: به‌حــــــــرى فيرعه‌ون و, ڕه‌فيقى ئاته‌شى تووره‌

ده‌چـێ بۆ لاى رِه‌قيب خۆشه‌, وه‌لێ ئه‌و داخــه‌ كوشتومى
له‌ كـن ئه‌و چه‌نده‌ مه‌جبوره‌, لــــه ‌لاى من چه‌نده‌ مه‌غروره‌

په‌یامت هــــات و په‌یكت ڕۆى, خـــــــه‌ياڵم ناردوو نه‌یگه‌یێ
رِه‌سوڵم كـــــــــــه‌وته‌ رِێ، گرتی، هێناى وه‌ك ئاگره‌ سوره‌

كه‌ ديتـــم شكلى سه‌د ڕه‌نگــــی, گوتم: بابايى عـــه‌ییاره‌
كه‌ بيستم له‌فزى بێده‌نگی, گـــــــوتم: شه‌یپوری شاپووره‌

گـوتم:راستى سه‌بـــا هه‌ڵسه‌، گوتی: مه‌شره‌ب موخالیفه‌
گــــــوتم: نارێ، گــــــــــــوتى: بایه‌، ئه‌وجێ، گوتی: دووره‌

گـــوتم: قوربانى تۆ من بم، گــوتی: قوربانى تــۆ سه‌گ بێ
گـوتم: شيشه‌ى دڵـــم ناتوێ، گـوتی: بۆ چیمه‌، مه‌كسوره‌

خــه‌راباتى دڵــــــى (( نالــــى )) مه‌ فه‌رموو: خاڵیه‌، نـايـه‌م
بـه‌ مه‌رگی تۆ قه‌سه‌م، چــاوم! به‌ زيكرت به‌يتى مه‌عمووره‌


(1)
واته‌: دووشتم تیا کۆبوونه‌ته‌وه‌ که‌ دژی یه‌کن و پێکه‌وه‌ ناگونجێن، به‌هۆی به‌ربه‌ره‌کانێی یه‌کتری کردنی ئه‌ودوانه‌وه‌ ماوم، ئه‌گه‌ر ته‌نها یه‌کێکیانم تیادا بوایه‌ ئێستا فه‌وتابووم. ئه‌ودووانه‌ یه‌کێکیان ئاگری عه‌شقه‌که‌ته‌ که‌ ته‌نوورێکی له‌ دڵما ناوه‌ته‌وه‌ و ئه‌ویشیان ده‌ردی دووریته‌ که‌ هه‌میشه‌ به‌هۆیه‌وه‌ ئه‌گریم. ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ی دووه‌هه‌میان نه‌بوایه‌ که‌ که‌مێک تینی ئه‌ویان دا ئه‌مرێنێته‌وه‌، ئه‌سووتام وئه‌بوومه‌ کۆی نووره‌...

(2)
واته:‌به‌م ئاگری عه‌شقه‌ و به‌م ئاوی چاوه‌ که‌ له‌قووڵایی دڵمه‌وه‌ هه‌ڵئه‌قوڵێ، لاشه‌م وه‌ک حه‌زره‌تی موسای لێ هاتووه‌، ئه‌بێ به‌سه‌ر جۆگای فرمێسکی خۆیا بپه‌ڕێته‌وه‌ که‌ وه‌ک به‌حره‌که‌ی فیرعه‌ون وایه‌ و، له‌گه‌ڵ ئاگری ده‌روونیا بگه‌رێ که‌وه‌ک ئاگره‌که‌که‌ی کێوی توور وایه‌.
(3)
واته‌:قه‌د ناکا ، ناخۆش نییه‌ یار ئه‌چێ بۆلای به‌دکار و سه‌ری لێ ئه‌دا، ئاره‌زووی خۆیه‌تی. به‌ڵام من داخی ئه‌وه‌ کوشتوومی که‌وا چه‌ند لای ئه‌و ناچار و مه‌جبوور و مل که‌چه‌ و وه‌ک بڵێی ئه‌م موحتاجی ئه‌و بێ،که‌چی ئه‌گه‌ر جارێک بێته‌ لای من، ئه‌وه‌نده ‌له‌خۆی باییه‌ و فیزم به‌سه‌ردا ئه‌کا!
(4)
هه‌واڵت هات که‌ چوویته‌ لای به‌دکار یا به‌دکار هاتووه‌ته‌ لای تۆ و، فروستاده‌که‌ت که‌ به‌دکار خۆی بوو که‌ هه‌واڵه‌که‌ی پێگه‌یاندم، گورج وه‌ک جنۆکه‌ ڕای کرد. منیش خه‌یاڵم نارد به‌دوایا، واته‌ که‌وتمه‌ بیرکردنه‌وه‌ له‌مه‌ چۆن وا تۆ ڕێگای ئه‌و ئه‌ده‌ی بتبینێ، به‌ڵام خه‌یاڵ کول بوو، نه‌گه‌یشت به‌وه‌ له‌ ڕازی ئه‌م ڕوداوه‌ بگا. ناچار بووم هه‌ناسه‌ی گه‌رم و ئاگراوی و به‌ سۆزی خۆم به‌دوادا هه‌ڵکێشا، ئاهی هه‌ناسه‌که‌م ئه‌وه‌نده‌ تووند و تیژ بوو هێنای.
(5)
واته‌: که‌شێوه‌ی سه‌د ره‌نگیم دی، وتم ئه‌مه‌ بابای عه‌یاره (که‌ وه‌ک له‌ ئه‌فسانه‌دا ئه‌یگێرنه‌وه‌ کابرایه‌ک بووه‌ له‌ده‌سته‌ و دائیره‌ی ئه‌سکه‌نده‌ری مه‌کدوونیدا، ئاره‌زووی له ‌کێ بووبێ بچێته‌ شێوه‌یه‌وه‌، چووه‌ته‌ شێوه‌یه‌وه‌)،چۆن ئاره‌زوو بکا وا خۆی ئه‌گۆرێ، بۆیه‌ش توانیویه‌تی جێی خۆی له‌دڵی یاردا بکاته‌وه‌. که‌دیتیشم ده‌م ئه‌جووڵێنێته‌وه‌ و هیچیش ناڵێ، وتم ببێ و نه‌بی ئه‌مه‌ که‌ڕه‌ناکه‌ی شاپووره‌(شه‌یپوور:ئاله‌تێکی مۆسیقایه‌ فووی پیا ئه‌کرێ).
(6)
واته‌: به‌به‌تکارم وت به‌م (به‌یانی)یه‌ (راست) به‌ له‌گه‌ڵم ، وتی: ئاره‌زووم (موخالیف)ی ئه‌وه‌یه له‌گه‌ڵت‌ راست بم‌. وتم: که‌واته‌(ئاگر)ی باسی په‌یوه‌ندی خۆت و یار بنێ به‌جه‌رگمه‌وه‌، وتی: (با)یه ‌و ئاگره‌که‌ به‌هه‌موو لایه‌کا بلاو ئه‌کا. وتم: که‌واته دوور که‌وه‌‌ره‌وه‌ له‌یار بامن بگه‌مه‌ (ئه‌وج)ی به‌خته‌وه‌ری، وتی: ئه‌وه‌ش (دوور)ه‌... یاخوود که‌دیم به‌دکار وه‌ک شه‌یپووری شاپوور وایه‌. وتم: مه‌قامێکی (راست) و ( سه‌با)م بۆ لێده‌، وتی: ئاره‌زووم له‌ مه‌قامی (موخالیف)ه‌. وتم: مه‌قامی (ئاته‌ش)م بۆلێده، وتی‌: ئێستا کاتی مه‌قامی (باد)ه‌ و (باد) و (ئاته‌ش)یش ناکه‌ونه‌یه‌ک. وتم: مه‌قامی (ئه‌ج)م بۆلێده‌. وتی:مه‌قامی( ئه‌وج) مه‌قامێکی دووره‌ و نایگه‌یتێ.
(ئه‌م دێره‌ به‌ دوو واتا لێکدراوه‌ته‌وه‌)
(7)
واته‌: به‌یارم وت: به‌قوربانت بم، که‌چی ئه‌وه‌نده‌ دڵ ره‌ق بوو، دڵی شکاندم و له‌وه‌ڵاما وتی: سه‌گ به‌قوربانت بێ... له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌ر ده‌ستبه‌رداری نه‌بووم و پێشنیارم کرد که‌ شووشه‌ی دڵمی بده‌مێ، بچێته‌ ناوی و رازی بێ به‌ خۆشه‌ویستی له‌ دڵما جێ گیر ببێ، به‌ڵام قایل نه‌بوو، وتی: تۆ دڵت شکاوه‌ و منیش ناچمه‌ ناو دڵی شکاوه‌وه‌.
(8)
واته‌: چاوه‌که‌م! پێم مه‌فه‌رموو دڵت شکاو و وێرانه‌یه‌ و خاڵیه‌ نایه‌م تیا دانیشم، به‌مه‌رگی تۆ قه‌سه‌م به‌ یادی تۆ ئاوه‌دانه‌ هه‌رگیز یادی تۆی لێ نابڕێ. ئیتر چۆن ئه‌توانی به‌ وێرانه‌ی ناوببه‌ی.

 

عاشقی بێ‌دڵ ده‌ناڵێ، مه‌یلی گریانی هه‌یه‌

بێ‌شکه‌ هه‌وره‌ تریشقه‌ تاوی بارانی هه‌یه‌

چاوی من ده‌م‌ده‌م ده‌رێژێ ئاوی ساف و خوێنی گه‌ش

دا بڵێن ده‌ریای عومانه‌ دوڕ و مه‌رجانی هه‌یه‌

په‌رچه‌می ڕوو داده‌پۆشێ، پێچی زوڵفی پێچه‌یه‌

دا به‌ ڕۆژیش پێی بڵێن شه‌معی شه‌بوستانی هه‌یه‌

ئاسمانی حوسنی مه‌حبووبه‌م له‌ ئه‌برۆ و زوڵف و ڕوو

دوو هیلال و دوو شه‌و و دوو ماهی تابانی هه‌یه‌

هه‌ر له‌بت، یا سینه‌شت هه‌ر دوو به‌ده‌رخه‌، دابڵێن:

له‌علی ڕوومانی هه‌یه‌، یا له‌عل و ڕوممانی هه‌یه‌

وه‌حشیه‌ لێمان له‌به‌ر ته‌عنه‌ی ڕه‌قیبی سه‌گ سیفه‌ت

ڕاسته‌ هه‌ر زی‌ڕۆحێ بۆ وه‌سواسه‌ شه‌یتانی هه‌یه‌

دڵ موشه‌ببه‌ک بوو له‌ به‌ر ئێشانی نیشانی موژه‌ت،

حه‌یفه‌ قوربان! ئاخر ئه‌م نیشانه‌یه‌ شانی هه‌یه‌

له‌حزه‌یێک و له‌محه‌یێک چاوم به‌ چاوی ناکه‌وێ

کێ ده‌ڵێ وه‌حشی غه‌زاله‌ مه‌یلی ئینسانی هه‌یه‌

تۆ ئه‌گه‌ر هه‌ستی، له‌ جێ ڕاوه‌ستی دێو و کافریش

دێن ده‌ڵێن: به‌خودا قیامه‌ت ڕاسته‌ هه‌ستانی هه‌یه‌

فارس و کورد و عه‌ره‌ب هه‌ر سێم به‌ ده‌فته‌ر گرتووه‌

«نالی» ئه‌مڕۆ حاکمی سێ موڵکه‌ دیوانی هه‌یه‌

عاشقی بێ‌دڵ ده‌ناڵێ، مه‌یلی گریانی هه‌یه‌
بێ‌شکه‌ هه‌وره‌ تریشقه‌ تاوی بارانی هه‌یه‌

چاوی من ده‌م‌ده‌م ده‌رێژێ ئاوی ساف و خوێنی گه‌ش
دا بڵێن ده‌ریای عومانه‌ دوڕڕ و مه‌رجانی هه‌یه‌

په‌رچه‌می ڕوو داده‌پۆشێ، پێچی زوڵفی پێچه‌یه‌
دا به‌ ڕۆژیش پێی بڵێن شه‌معی شه‌بوستانی هه‌یه‌

ئاسمانی حوسنی مه‌حبووبه‌م له‌ ئه‌برۆ و زوڵف و ڕوو
دوو هیلال و دوو شه‌و و دوو ماهی تابانی هه‌یه‌

هه‌ر له‌بت، یا سینه‌شت هه‌ر دوو به‌ده‌رخه‌، دابڵێن:
له‌علی ڕوممانی هه‌یه‌، یا له‌عل و ڕوممانی هه‌یه‌

وه‌حشیه‌ لێمان له‌به‌ر ته‌عنه‌ی ڕه‌قیبی سه‌گ سیفه‌ت
ڕاسته‌ هه‌ر زیی‌ڕۆحێ بۆ وه‌سواسه‌ شه‌یتانی هه‌یه‌

دڵ موشه‌ببه‌ک بوو له‌ به‌ر ئێشانی نیشانی موژه‌ت
حه‌یفه‌ قوربان! ئاخر ئه‌م نیشانه‌یه‌ شانی هه‌یه‌

له‌حزه‌یێک و له‌محه‌یێک چاوم به‌ چاوی ناکه‌وێ
کێ ده‌ڵێ وه‌حشی غه‌زاله‌ مه‌یلی ئینسانی هه‌یه‌

تۆ ئه‌گه‌ر هه‌ستی، له‌ جێ ڕاوه‌ستی دێو و کافریش
دێن ده‌ڵێن: به‌ خودا قیامه‌ت ڕاسته‌ هه‌ستانی هه‌یه‌

فارس و کورد و عه‌ره‌ب هه‌ر سێم به‌ ده‌فته‌ر گرتووه‌
«نالی» ئه‌مڕۆ حاکمی سێ موڵکه‌ دیوانی هه‌یه‌!



(ترجمه فارسی)



عاشق بی‌دل می‌نالد میل به گریه دارد
بدون تردید آذرخش خبر از باران می‌دهد

چشم من دم به دم می‌ریزد آب صاف و خون سُرخ
تا که گویند دریای عمان است و دُر و مرجان دارد

زلفش رخسارش را می‌پوشاند، پیچ زلفش چون نقاب است
تا که گویند در روز نیز شمع محفلی دارد

آسمان حُسن محبوبم از ابرو و زلف و رخسار
دو هلال و دو شب و دو ماه تابان دارد

فقط لبت را، و یا سینه‌ات را نیز، نشان ده تا که گویند:
لعل اناری دارد، و یا لعل و انار دارد

از ترس طعنه زدن‌های رقیبان از دستمان وحشی‌ست
درست است که هر ذی‌الروحی برای وسوسه شیطانی دارد

دل مشبک گشت از نشانهای تیر مژگانت
حیف است قربان! آخر این دل شأنی دارد

لحظه‌ای و آنی چشمم بر چشمانش نمی‌افتد
آهوی وحشی از کجا معلوم که علاقه‌ای به دیدن بنی آدم داشته باشد
تو اگر برخیزی دیو و کافر نیز
خواهند گفت: به خدا قیامت راست است و رستاخیزی وجود خواهد داشت

فارس و کورد و عرب را در دفترم گرفته‌ام
«نالی» امروز حاکم سه مملکت است، دیوان دارد!


نالی

چرای زووڵمه‌تکه‌ده

ئه‌ی چرای زوڵمه‌تکه‌ده‌ی دڵ،ئه‌ی جه‌لای نووری به سه‌ر

تۆ و جه‌ماڵی با که‌ماڵت،ئافتابی یا قه‌مه‌ر?
...
شه‌و ئه‌گه‌ر تۆ ماهتابی،ئینتیزاری تا به که‌ی?

رۆژ ئه‌گه‌ر تۆ ئافتابی،بۆچ له هه‌وران نایه ده‌ر?

ئاب و تابی رووته مایه‌ی سۆزش وگریانی من

گا غه‌ریق و گا حه‌ریقی میهری رووت وه‌ک نیلوفه‌ر

ئاوی چاوم بۆته مایه‌ی سۆزش و گریانی دڵ

گا نه‌خۆش و مه‌ست و حه‌یران،گا به هۆش و باخه‌به‌ر

وا فیگار و ره‌نجه‌رۆم کافر به حاڵی من نه‌بێت

بێ قه‌رار و ئه‌شکبار ودوور له یار و ده‌ر به‌ده‌ر

""مــــــــــه حـــــــوى""

ئه‌وی دڵدار و دلبه‌رمه‌، ئه‌وا ده‌ڕوا له‌به‌ر چاوم

به‌ دوویا، بۆچی دڵ نه‌توێته‌وه‌ و نه‌ڕوا له‌به‌ر چاوم؟

وه‌کو گوڵ، هه‌موو ده‌مه‌، ده‌ره‌وه‌م سه‌ربه‌سه‌ر زوبان

وه‌ک خونچه‌یه‌ ده‌روونی دڵی گوڵ له‌سه‌ر زوبان

که‌بێ لێوی له‌سه‌ر لێوم بنێ، رۆحم له‌سه‌ر لێوه‌

که‌ لێوی لابه‌رێ، ئه‌ڵبه‌ته‌ رۆحم ده‌رده‌چێ پێوه‌

بڵێ به‌ئه‌هلی حه‌سه‌د مه‌حویا، وه‌کو حافظ

قبول خاطر و لطف سخن، خدا دادست
 

که‌بێ لێوی له‌سه‌ر لێومبنێ،ڕۆحم له‌سه‌رلێوه‌
که‌لێوی لابه‌رێ،ئه‌ڵبه‌ته‌ڕۆحم ده‌رده‌رده‌چێ پێوه‌
شه‌که‌رباری ،نمه‌ک پاشی،ئه‌گه‌ر ببوایه‌منده‌موت
که‌غونچه‌ی تازه‌پشکوتوده‌شوبهێ به‌وده‌مولێوه‌
ده‌ڵێ هه رکه‌س ببینێ یارو، ئه‌غیاری به‌ئه‌طرافا
... خوداچین ئه‌م هه مودێوه‌ له‌ده‌وری ئه‌م په‌ری شێوه‌
هه تاڕۆژه‌ ده‌بێ بۆشامی شه‌وهه وڵێ بداهه رکه‌س
ئه‌گه‌رشاهه نشه‌هه ئه‌وڕوژه‌ ڕۆیی شه‌وبه‌بێ شێوه‌
به‌هارێ بوجوانی،بوبوسوخره‌ی پایزی پیری
به‌سه‌ر چوباغ وباقی ماوه‌وه‌ی مشتێ چڵوچێوه‌
مه‌گه‌ر شاری عه‌ده‌م جێی واتیاسه‌رگه‌شته‌بم قاته‌
بیابانه‌به‌شی مه‌جنونه‌خاصی کۆهکه‌ن کێوه‌

ئه‌مینی شێتیه‌ (مه‌حوی)له‌نه‌فسی مه‌کری ئه‌مماره‌

مه‌گه‌ر ڕه‌ حمی خوداده‌م به‌ستی کائه‌م ماره‌ ئه‌نگیوه

مه‌حوی

وه‌رگێرانی مامۆستا ناسر حیسامی

شه‌ماڵ ئه‌وده‌م که‌ عه‌تری بسکی تۆی‌ بێ
له‌ سونبول خۆشتره‌ بۆنی که‌ ده‌ڕژێ
که‌ شه‌و ده‌گرم خه‌یاڵی تۆ له‌ ئامێز
به‌یانی بۆنی گوڵ له‌و جێگه‌یه‌م دێ

ئه‌وا شه‌و هاته‌وه‌ گیانم بسووتێ
گریبان تا به‌ دامانم بسووتێ
له‌ سه‌ر کفری که‌زیی تۆ ئه‌ی په‌ریڕوو
ده‌ترسم من که‌ ئیمانم بسووتێ

که‌ دڵ ده‌گری، ده‌ڵێی ناڵه‌ی له‌ نه‌ی دێ
به‌ دایم ده‌ردی هیجرانم له‌ په‌ی دێ،
به‌شم سووتانه‌ تا ڕۆژی قیامه‌ت
بڵێی خوایه‌ قیامه‌ت تاکوو که‌ی بێ؟

گڕی عیشقت له‌ گیانم سه‌ر ده‌رێنێ
له‌ جه‌سته‌م خۆڵه‌مێشێ جێ ده‌مێنێ
نه‌مامی میهری تۆ ببڕن له‌ جه‌رگم
له‌سه‌د لاوه‌ په‌لی تازه‌ ده‌هێنێ


بابا تایه‌ری هه‌مه‌دانی

شەوكەسێ‌ پرسی لەخۆ دەرخستی پەروانەشەو
ئەو وتی:ناتیگەیشتوو!تەجرە بەی مەردانەشەو
هەرسیابەختانی عیشقە مەزهەری نووری هودان
شەونەبێ‌ ئەستیرەمەستوورن، بەكەم مەروانەشەو
ئەم سیارۆزی منەپۆشیویە عەیبی كەسان
ئاشكارەسەتری ئەحوالی گونەهكارانەشەو
بۆیەزولمەت پۆشە،نووری ئەهلی جەوهەردەركەوێ‌
سەیری حەققی كەن لەسەر ئەم ماه وئەستیرانەشەو
نەبووە،نابینی لەشەومەحرەم ترێ‌ تارۆزی حەشر
پەردەپۆشه،هەمدەمه،هەمدەردی عوششاقانەشەو
شەو،هەمووشەوچاوەرییەرۆژ هەلێ‌،هەر رۆژهەلات
مەحوەسەرتاپالەبەرپییافیدا كارنەشەو
خۆرپەرستینه!لەشەوفیری پەرستن بن،كەخۆر
هەردیاری دا،بەدەوری سەریەدا قوربانەشەو
فیرقەتی رۆژەدەروونی كردە داغیكی سیا
وەك منی سەودازەدەئاتەش زەدەی هیجرانەشەو
گەرفیراق ئاگرهەموو رۆژێ‌ لەجەرگی بەرنەدا
بۆهەمووشەوتیرەدل،سینەی زوخالستانەشەو!
تیرەگی وافەزلی بۆنادەم بەسەر رووناكییا
مەنشەئی ئیزهاری جیلوەی فەیزی سبحەینانەشەو
هەرلەتاریكی شەوایەرێدرئ ئەهلی نیاز
رازی دل ئیفشابكەن،خەلوەت گەهی خاسانەشەو
تێ‌ بگەن بۆجی بەجانن طالیبی شەوعاشقان
نیوەشەوبوو،وەعدەگاهی هاتنی جانانەشەو
هیندەساحیب سیررە،(میعراج)وشەوی(قەدر)و(بەرات)
خاسەجاتی ئەون ومومتازەبەم ئەسرارانەشەو
هەركەسئ طالیب بەدورری مەعریفەت كۆكردنه
پرلەدوردەریایەكی بێ‌ مەهلەكەی خنكانەشەو
وەك خظرئاوی حەیاتی فەیزی حەق عافیتیه
ئەوخوداپیداوه(محوی)تاسەحەر نالانەشەو


مه‌حوی

هه‌موو به‌ند و جومگه‌ی له‌شم وه‌ك نه‌یه‌
مه‌دام ده‌ردی دووریت له‌ دوما هـــــــه‌یه‌
ئه‌من تاقیامه‌ت ده‌سوتێم به‌تـــــــــــــــاو
خودا خۆی ده‌زانێ قیامه‌ت كــــــــــــــه‌یه‌

بابا تایه‌ری هه‌مه‌دانی

بەڵا،ئەی جوان،رەمزێكە لە باڵات
جنوون وەسفێكی سەرپایی لە سەودات
گومانی وەم لە سەنعەتكاری تۆیە
بە پەنهان چاوی دەبڕێتە تەماشات.
لە دڵ نەخشی جەماڵت لانە چێ یار!
خەیاڵی خەت و خاڵت لانە چێ یار!
لە دەوری چاو،موژەم كردووە پەرژین
لە بەر چاوم خەیاڵت لانەچێ یار!
لە خۆشاوی ترێ خۆشە هەناوم
لە یاری نازەنین بۆ هەڵبڕاوم؟
كە من بێبەش لە تینی ئاگرت بم
ئەدی بۆ دووكەڵی دەرد بێتە چاوم؟
گڕی عیشقت لە گیانم سەر دەرێنێ
لە جەستەم خۆڵەمێشێ جێ دەمێنێ
نە مامی میهری تۆ ببڕن لە جەرگم
لە سەدلاوە پەلی تازە دەهێنێ‌
دو زولفونت بود تار ربابم
چە میخواهی از ین حال خرابم
كە تو با مو سر یاری نداری
چرا هر نیمە شو ایی بە خوابم
لە خێڵی سووتە دڵانم،چۆن نەناڵم
لە هۆز بێحاسڵانم،چۆن نەناڵم
لە سەر گوڵَ نیشتووە بولبول دەناڵێ
كە لێم دوورن گوڵانم، چۆن نەناڵم!


بابا تایه‌ری هه‌مه‌دانی

منم ئه‌و ئـاگــرین ته‌یره‌ی كــه‌ ده‌ر حـــاڵ
ده‌سـوتــێـنم زه‌مـین لێكـــده‌م پــه‌ڕو بـاڵ
موسه‌ویر گه‌ر بكا نه‌خــشم له‌ دیـــــــوار
ده‌سوتێ خه‌ڵك له‌به‌ر ته‌ئسیری تیمسال

لوڕی :
منم ئان ئاجرین مرغی كه‌فی الحال
بسوجه‌م عاله‌می گه‌ر به‌ر زه‌نه‌م بال
مصور گه‌ر كه‌شه‌د نقشم به‌ دیــــــوار
بسوجه‌م عاله‌م أز تأثيرى تمـــــــــثال

(بابا تاهیری هه‌مه‌دانی)

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان ئاوێنــــه و آدرس awenakurd.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.