::بۆکان::

ئاوێنه ماڵپه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری فه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رهه نگ و هونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری کوردی

منبع

http://www.bokan.de

‏ ENGLISH INFO ABOUT BOKAN

Buokan Kurdish: Bukan or Bokan also بۆکان

is a town south of Lake Urmia about 1,300 meters above sea level. It lies in the West Mukeryan Province (Eastern Kurdistan) north west of Iran. According to the 2006 census, the population of the town was 49,340 and the county of Bukan had a population of 104,308.

The town is situated on the eastern bank of the Tatahūčāy known locally as Čōmī Bōkān, on the road between Saqqez and Miāndoāb at about 56 km southeast of Mahabad.

Bukan is inhabited by Kurds, who speak the Sorani, or central, dialect of Kurdish. The rural population is engaged in farming (wheat, barley andother cereals, sugar beets, tobacco, and some summer crops), gardening, and animal husbandry, Formerly the village housed a Jewish community of about 70 families (Razmārā, loc. cit.).

the size of the City and Number of Population significantly grown.

Residents of Bukan were actively involved in the short-lived Kurdish Republic of 1946, which had its capitalat Mahābād (Eagleton). The town acquired a printing press, and books and magazines were published in Kurdish there. Six years later the region was the center of a peasant revolt that spread to all the Kurdish provinces of Iran (Mokhammedov). Peasant forces were able to force the āḡās out of the villages and besieged them in Bukan. The army interfered, and the revolt was ruthlessly put down (Hēmin, pp. 38-39; Kurdistān [publication of the Kurdish Democratic Party in Kurdish] 23, February, 1973, pp. 1, 3). The people of Bukan participated in the Iranian Revolution of 1978-79 and in the subsequent movement for Kurdish autonomy.

the people of Bukan,always been active in politics,many member and high profile leaders of komala and PDKIwere from Bukan. recently PJAK has the major support and followers in thecity of Bukan.

one of the best folk kurdish singer from Bukan is Hasan Zirak (1921–1972) read more about Zirak on this website

http://en.wikipedia.org/wiki/Hesen_Z%C3%AErek

In 2007, a group of French Scientists discovered that the water sources in the surrounding areas of Bukan are amongst the world's cleanest.

if you have a comment or useful links,news,pictures etc about BUKAN please post it here and share it with us.

a useful link about Bukan in Kurdish sorani is:

http://www.bokan.de/

BUKAN WEATHER FORCAST.just copy and past the link,,,,,,

http://www.tititudorancea.com/z/weather_forecast_bukan.htm

Kurdi Sorani

شاری بۆکان شارێکی ڕۆژھەڵاتیکوردستانەکە . ئەم شارە لە ١٣ دەقیقەو ٤٦ دەرەجەی درێژایی رۆژھەڵاتی و ٣٢دەقیقە و ٣٦ دەرەجەی پانایی باکورییە. بە پێی دوایین دابەشکردنەکانی ئێران بەرینایی بۆکان ٢٥٤١.٣٠٦ کیلومەتری چوارگۆشەیە و لە باشوری رۆژھەڵاتی پارێزگای ئازەربایجانی رۆژئاوا ئێران ھەڵکەوتووە. ١٣٤٠ مەتر لە ئاستی دەریا بەرزە. شاری بۆکان لە باکورەوە لە گەڵ میاندواو، لە رۆژھەڵاتەوە لەگەڵ سایین قەڵا، لە باشورەوە لەگەڵ سەقز و لە باشووری رۆژئاواوە لەگەڵ سەردەشت،لە رۆژئاواوە لەگەڵ مەھاباد ھاوسنوورە.

یەکەم سەرژمێری کە لە ساڵی ١٢٦٩ی کۆچی مانگی ئەنجام دراوە‌ رێژەی دانیشتوانی شاری بۆکان ١٠٠ کەس بووەو‌ لە سەردەمای ناسرەدین شای قاجار و کاتێ سەردار عەزیز خانی موکری خاوەنی بۆکان بوو‌ ١٠٠ بنەماڵە لە بۆکان نیشتەجێ بوون. دوایین سەرژمێریش کە ساڵی ٢٠٠٦ لە لایەن دایرەی ئاماری زێرانەوە بڵاو بۆتەوە رێژەی دانیشتوانی بۆکان گەیشتۆتە ١٥٩٠٠٠ کەس و دوای کرماشان، ورمێ و سنە بە پێی ژمارەی دانیشتوانی شار، لە قەرەباڵغترین شارەکانی رۆژھەڵاتی کوردستانە؛ ئەمەش بە ھۆی ھەڵکەوتنی بۆکان لە سەر شاڕێی سەرەکی باکور و باشووری رۆژئاوای ئێران گرینگییەکی ئەوتۆیبەم شارە بەخشیوە و بۆتە‌ھۆی کۆچی زۆر لە گوندەکان و شارەکانیدەوروبەرەوە بۆ ئەم شارە.

ئەم شارە بە پێی دوایین ئاماری ساڵی ٢٠٠٥ بڵاو بۆتەوە لەدوو قەزا پێکھاتووە کە بریتین لە قەزای سیمینە کە ١٠٩٣ کیلومەتری چوارگۆشەیە و لە سێ ناحیەی ئاختاچی رۆژھەڵاتی و ئاختاچی باکوری و بێھی دێبوکری پێکھاتووە. قەزای ناوەندیی بۆکان‌لە چوار ناحییە پێکھاتووە و بریتین لە ئاختاچی و ئێلی تەیمور و گەورک و فەیزووڵابەگی. خەڵکی بۆکان بە زمانی کوردی و زاراوەی موکری یان موکریانی‌ دەپەیڤن. بەم زاراوەیە ئەدەبیاتێکی فراوان نوسراوە . دانیشتووانی بۆکان لە سەداسەد ھەموو کوردن و ئایینی زۆربەیان ئیسلام و ئایین زای سوننەی شافعی یە کە لە با‌ب و باپیرانیانەوە وەک میرات پێیان گەیشتووە. شاری بوکان ئیستا دوای شاری کرمانشاە و سنە لە روژھە لاتی کوردستان سیھەم شاریگەورە و پر حەشیمەی کوردنشینە لە ئیران .

Persian

روایات زیادی در مورد ریشه نام این شهر وجود دارد از مشهورترین آنها این است که در قدیم مردم این شهر در هنگام مراسم عروسی به چشمه آب بزرگ و مشهور اینشهر که کردها آن را «حه‌وزه گه‌وره» (Hewze Gewre) به معنی«آبگیر بزرگ» می‌نامند، (و این چشمه‌ به‌ صورت چشمه‌ای جوشان است که آب آن از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود؛) می‌آمدندو از آنجا که به کردی واژه «بوک»، به معنی عروس است این منطقه را که بعدها به شهر تبدیل شد «بوکان» (جمع بوک = عروس‌ها) نامیدند. اما این نظریه تنها در صورتی درست است که ما این اسم را با لهجه فارسی تلفظکنیم یعنی «بوکان Bookan»،این در حالی است که ساکنین این شهر و اکثرمردم کردزبان آن را بصورت «بوکان Bokan» ادا می‌نمایند. در نظریه‌ای دیگر ، گفته میشود که به هنگام حمله سپاه مغول به این مناطق ، یکی از فرماندهان سپاه چنگیز ، نام خود (بوکان) را بر روی این روستای کوچک (در آن زمان) نهاد . گفته میشود کوهی در مغولستان به نام بوکان وجود دارد که از همین فرمانده چشمه میگیرد . امروز حوض گوره (حه‌وزه گه‌وره)، در مرکز شهر واقع است و با آب گوارا و بی پایان خود آب نیمی از شهر را تأمین می‌کند. و نزد اهالی شهر از نوعی دلبستگی و جایگاه خاصی برخورداراست.

آثار باستانی بوکان

1. تپه تابانی در روستای احمد آباد محال فیض الله بیگی مربوط به دوره پارتی و ساسانی

2. تپه آسیاب کهنه روستای احمد آباد محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول پیش از میلاد

3. تپه کلک آبی در روستای باغچه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اولپیش از میلاد

4. تپه سیخان کوچک در روستای ساریقامیش محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول پیش از میلاد

5. تپه سیخان بزرگ در روستای باغچه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

6. تپه موچه در روستای تکان‌تپه محال فیض الله بیگی مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

7. تپه کلتپه در روستای کلتپه بوکان مربوط به اقوام هزاره اول قبل از میلاد

8. قلعه تپی در روستای تپی مربوط به دوره نیریزد و هزاره و پانصد سال پیش از میلاد

9. تپه قره کند در روستای قره‌کند محال آختاچی مربوط به هزاره اول پیش ازمیلاد

10. تپه روژبیانی در روستای عزیزکند مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

11. تپه داربسر در روستای داربسر در محالآختاچی مربوط به دوره اشکانیان

12. زمینهای جره واقع در روستای شیخلر محال آختاچی مربوط به دوره اشکانیان و ساسانی

13. گردی خلیسکه واقع در روستای سراب محال مربوط به دوران اقوام پارینه‌سنگی

14. تپه گرده‌خزینه در روستای سراب مربوط به دوران کالکوتیک

15. تپه گرده‌شین در روستای سراب مربوط به اقوام دوران کالکوتیک

16. تپه آشی در روستای قره‌موسالو مربوط به اقوام برنز پیش از اسلام

17. گوک‌تپه در روستای گوکتپه مربوطبه نیمه دوم هزاره اول قبل از میلاد

18. تپه گرده‌شین در روستای رحیم خان محال مربوط به دوره برنز قبل از میلاد

19. تپه محمود در روستای ارمنی بلاغی مربوط به اقوام اواخر دوره نوسنگی

20. گرد عثمان قلعه در قلعه در روستای ساریقامیش مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد

21. تپه کانی‌کوزه له در روستای کانی کوزه‌له مربوط به دوره کالکوتیک پیش از میلاد

22. قلعه ناچیت در روستای ناچیت بوکان مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

23. تپه مقصود در روستای ملالر بوکان مربوط به دوره کالکوتیک

24. تپه عبدالله تپی سی در روستای عبدالله تپی سی مربوط به دوره برنز پیش از میلاد

25. تپه گرده‌مالان در روستای کهنه‌ملالر مربوط به هزاره یکم پیشاز میلاد

26. تپه گرد عربلو در روستای علی‌کند مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد

27. تپه سردارآباد در روستای سردارآباد مربوط به اقوام پارتی و ساسانی پیش از میلاد

28. قلعه سردار بوکان در بوکان

29. قلعه قالای چی (قلعه چین)در روستاقلایچی بوکان ۸۰۰ ق م و مربوط به حکومت ماناها

1. غار روستای قه لاي چی نزدیک بوکان

2. غار کول‌آباد میان بوکان و میاندوآب

3. غار مکری قران در روستای خراسانه

4. غار کونه‌کوتر در روستای ینگیجه بوکان

5. غار کونه‌کوتر در روستای سهولان

6. ایوان سنگی روستای آغجیوان

7. قلعه سنگی روستای سماقان فرهادتراش دارای نه اتاق سنگی

8. جلگه سردرآباد

9. حوض گوره چشمه‌ بزرگ آب و استخر دیدنی بوکان

10. مسجد جامع حمامیان

11. اطاقهای سنگی روستای بی‌بی‌کند

12. پارک ساحلی بوکان

13. پارک کوی محمدیه (معروف به پارک حسن زیرک)

نامداران بوکان

# حسن زیرک خوانندهٔ نامی کرد

# دکتر جعفر شفیعی، فعال سیاسی

# دکتر حسین فرهمند باستان‌شناسمعروف کرد و استاد دانشگاههای تهران و منچستر و آکسفورد

# سردار عزیز خان مکری وزیر جنگ ناصر الدین شاه قاجار

# حاج محمد امین آقا ایلخانی زاده(آقای بوکان)

# دکتر قسیم عثمانی استاد حسابداری دانشگاه بهشتی تهران و نمایندهٔ فعلی بوکان

# مقبل هنر پژوه کوهنورد معروف و یار اوراز

# محمد و یاسین قریشی کاریکاتوریستان و نویسندگان معروف بوکان

# قاله مه ره موسیقیدان محلی! و محبوب

# برادران مهتدی سیاستمدار

# صادق شرفکندی دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران

بوكان از دو كلمه (بوك) به معني عروسو (آن) كه علامت جمع است تشكيل گرديده و معني عروسان يا عروسها را مي‌دهد.گويا بوكان در مسير چند راه قرارداشته و اغلب روستائيان هنگام عروسي كه عروسشان را از يك ناحيه به ناحيه ديگر مي‌برده‌اند، از اين روستا عبور مي‌دادند و در پيرامون استخر آب آنبه رقص و پايكوبي مي‌پرداخته‌اند به بوكان معروف گرديده است . در مورد بوكان به نظر نويسندگان و نقل روايت‌كنندگان اختلاف‌نظر هست چون بوكان تاريخ مدوني نداشته است اما توجه قدمت تاريخي آن كه كشفيات هيئت باستان‌شناسي در سال 1350 نشان داده و با توجه به مطالعاتآنها در اين مورد كه اعلام شده منطقه بوكان از قديم پادگان اشكانيان و ساسانيان بوده و آثار باستاني زيادي بدست آمده است كه مؤيد نظريه آنها مي‌باشد .

شهرستان بوكان داراي 2 بخش به نامهاي مركزي و سيمينه است و 7 دهستان دارد.

بخش مركزي دهستان‌هاي آختاچي ، ايل تيمور ، ايل گورك و بهي فيض اله بيگي و بخش سيمينه دهستان‌هاي آختاچي شرقي ـ آختاچي محلي و بهي دهبكري را شامل مي‌شود.

ويژگيهاي جغرافياي طبيعي شهرستان بوكان

ـ موقعيت، حدود و وسعت شهرستان بوكان :

شهرستان بوكان با وسعت 306/2541كيلومترمربع، حدود 50/6درصد از سطح استان را به خود اختصاص

مي‌دهد. اين شهرستان در ارتفاعي حدود 1000 تا بيش از 2000 متر از سطح دريا بوده و شيب متوسط وزني آن 8 درصد محاسبه گرديده است. از سطح شهرستان 31/30درصد اراضي كوهستاني،73/29درصد تپه‌ها و 96/39درصد بقيه را اراضي دشتي، سيلابي و ... تشكيل مي‌دهند. از نظر مختصات جغرافيايي در 36 درجه و 32 دقيقهعرض شمالي و 46 درجه و 13 دقيقه طول شرقي واقع گرديده است.

ـ كوههاي شهرستان بوكان :

شهرستان بوكان تپه‌ماهوري بوده در غرب و جنوب‌غربي آن ارتفاعات جوانمرد باارتفاع 2098متر وكوه‌نيسان با ارتفاع2410متر و تپه ماهورهاي سه‌كانيان و كاني‌سنجد با ارتفاع1300متر و كوه داغداران با ارتفاع1300متر در غرب رودخانه سيمينه‌رود و ارتفاعات كاني‌سيب با ارتفاع2050متر در حد فاصل سردشت و شهرستان بوكان از ارتفاعات مهم منطقه هستند.

نظرات شما عزیزان:

Writing at: 3 / 11 / 1390برچسب:بۆکان, شهرستان بوكان, BOKAN,

Time: By: محمد پیش بینی| |